26 มิถุนายน วันสุนทรภู่ (ซึ่งตรงกับวันเกิดของท่านคือวันที่ 26 มิถุนายน 2329) สุนทรภู่คือ กวีเอกของประเทศไทย ที่เคยสร้างผลงานมีชื่อเสียงมากมาย เช่น นิราศเมืองแกลง นิราศภูเขาทอง นิราศอิเหนา นิทานเรื่องพระอภัยมณี สุภาษิตสอนหญิง บทเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน เป็นต้น ในที่นี้ขอรวบรวมผลงาน 15 กลอนสุนทรภู่ ที่โดดเด่นเรื่องคติสอนใจ มาให้ได้อ่านกัน
1.กลอนสุนทรภู่ นิราศภูเขาทอง
“ถึงบางพูดพูดดีเป็นศรีศักดิ์
มีคนรักรสถ้อยอร่อยจิต
แม้พูดชั่วตัวตายทำลายมิตรจะชอบผิดในมนุษย์เพราะพูดจา”
สอนเรื่อง : คำพูด เมื่อพูดออกไปแล้วไม่สามารถนำกลับมาได้ ดังนั้นจะพูดจะจาอะไรให้คิดก่อน
2.กลอนสุนทรภู่ จากเรื่องพระอภัยมณี
“เขาย่อมเปรียบเทียบความว่ายามรัก
แต่น้ำผักต้มขมชมว่าหวาน
ครั้นรักจางห่างเหินไปเนิ่นนาน
แต่น้ำตาลว่าเปรี้ยวไม่เหลียวแล”
สอนเรื่อง : ความรัก เมื่อยามที่เรารักกันอะไรก็ดีไปซะหมด แต่เมื่อหมดรักต่อให้จะทำอะไรก็ไม่ดี
3.กลอนสุนทรภู่ เพลงยาวถวายโอวาท
“อันอ้อยตาลหวานลิ้นแล้วสิ้นซาก
แต่ลมปากหวานหูไม่รู้หาย
แม้นเจ็บอื่นหมื่นแสนจะแคลนคลาย
เจ็บจนตายเพราะเหน็บให้เจ็บใจ”
สอนเรื่อง : ไม่มีความหวานใดๆ จะสร้างความพึงพอใจให้กับคนเรา ได้เท่ากับคำพูดหวานหูเพียงไม่กี่คำ และ ไม่มีอาวุธใด ที่จะฆ่าคนให้ตายทั้งเป็น ได้เท่ากับคำพูดเพียงไม่กี่คำเช่นกัน
4.กลอนสุนทรภู่ จากเรื่องพระอภัยมณี
“แล้วสอนว่าอย่าไว้ใจมนุษย์
มันแสนสุดลึกล้ำเหลือกำหนด
ถึงเถาวัลย์พันเกี่ยวที่เลี้ยวลด
ก็ไม่คดเหมือนหนึ่งในน้ำใจคน”
สอนเรื่อง : อย่าไว้ใจใครง่ายๆ จิตใจของคนนั้นสามารถเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลา วันนี้คิดดี ปฏิบัติดี พรุ่งนี้อาจกลายเป็นตรงกันข้าม ดังนั้นไม่ควรประมาท
5.กลอนสุนทรภู่ จากเรื่องขุนช้างขุนแผน
“แม่รักลูก ลูกก็รู้ อยู่ว่ารัก
ใครอื่นสัก หมื่นแสน ไม่แม้นเหมือน
จะกินนอน วอนว่า เมตตาเตือน
จะจากเรือน ร้างแม่ ก็แต่กาย”
สอนเรื่อง : ความรักและความผูกพันระหว่างแม่ลูกเป็นอมตะ ไม่มีสิ่งใดเปรียบได้
6.กลอนสุนทรภู่ จากเรื่องพระอภัยมณี
“แม้นใครรักรักมั่งชังชังตอบ
ให้รอบคอบคิดอ่านนะหลานหนา
รู้สิ่งไรไม่สู้รู้วิชา
รู้รักษาตัวรอดเป็นยอดดี”
สอนเรื่อง : ให้รู้จักระมัดระวังรอบคอบ รักษาตัว ให้พ้นจากภัยอันตราย
7.กลอนสุนทรภู่ เพลงยาวถวายโอวาท
“อันความคิดวิทยาเหมือนอาวุธ
ประเสริฐสุดซ่อนใส่เสียในฝัก
สงวนคมสมนึกใครฮึกฮัก
จึงค่อยชักเชือดฟันให้บรรลัย”
สอนเรื่อง : ความคิดของคน เปรียบเสมือนอาวุธอันแสนประเสริฐ แต่คนเก่งที่แท้จะไม่ใช้อาวุธนั้นทำร้ายผู้อื่น เว้นแต่โดนบีบบังคับด้วยสถานการณ์ถึงขีดสุดให้ต้องใช้อาวุธอันประเสริฐนั้น
8.กลอนสุนทรภู่ จากเรื่องพระอภัยมณี
“อันนินทากาเลเหมือนเทน้ำ
ไม่ชอกช้ำเหมือนเอามีดมากรีดหิน
แม้องค์พระปฏิมายังราคิน
คนเดินหรือจะสิ้นคนนินทา”
สอนเรื่อง : ในโลกนี้ไม่มีใครไม่ถูกนินทา
9.กลอนสุนทรภู่ จากเรื่องพระอภัยมณี
“ถึงม้วยดินสิ้นฟ้ามหาสมุทร
ไม่สิ้นสุดความรักสมัครสมาน
แม้อยู่ในใต้หล้าสุธาธาร
ขอพบพานพิสวาทมิคลาดคลา
แม้เนื้อเย็นเป็นห้วงมหรรณพ
พี่ขอพบศรีสวัสดิ์เป็นมัจฉา
แม้เป็นบัวตัวพี่เป็นภุมรา
เชยผกาโกสุมปทุมทอง
แม้เป็นถ้ำอำไพขอให้พี่
เป็นราชสีห์สมสู่เป็นคู่สอง
ขอติดตามทรามสงวนนวลละออง
เป็นคู่ครองพิศวาสทุกชาติไป”
สอนเรื่อง : ความรักที่ยิ่งใหญ่ของชายหนุ่มที่มีต่อหญิงสาวที่ตนรัก และไม่อยากพลัดพรากจากกัน
10.กลอนสุนทรภู่ จากเรื่องสิงหไกรภพ
“พระชนกชนนีเป็นที่ยิ่ง
ไม่ควรทิ้งทอดพระคุณให้สูญหาย
ถึงลูกเมียเสียไปแม้นไม่ตาย
ก็หาง่ายดอกพี่เห็นไม่เป็นไร
พระบิดามารดานั้นหายาก
กำจัดจากแล้วไม่มีที่อาศัย”
สอนเรื่อง : ความกตัญญู การเลี้ยงดูบิดามารดาว่าเป็นมงคลอันสูงสุด เพราะบิดามารดานั้น เป็นผู้ให้กำเนิดแก่บุตร ให้การอบรมบ่มนิสัย ปกป้องคุ้มครองภัย
11.กลอนสุนทรภู่ จากนิราศอิเหนา
“จะหักอื่น ขืนหัก ก็จักได้
หักอาลัย นี้ไม่หลุด สุดจะหัก
สารพัด ตัดขาด ประหลาดนัก
แต่ตัดรัก นี้ไม่ขาด ประหลาดใจ”
สอนเรื่อง : ความรัก เวลาที่เรารักใครแล้วต้องตัดใจนั้น เป็นเรื่องยาก
12.กลอนสุนทรภู่ จากเพลงยาวถวายโอวาท
“อย่างหม่อมฉันอันที่ดีและชั่ว
ถึงลับตัวก็แต่ชื่อเขาลือฉาว
เป็นอาลักษณ์นักเลงทำเพลงยาว
เขมรลาวลือเลื่องถึงเมืองนคร”
สอนเรื่อง : คนเราไม่ได้ดีและเสียหมดทุกเรื่อง ไม่มีใครที่สมบูรณ์แบบ
13.กลอนสุนทรภู่ จากนิราศภูเขาทอง
“ไม่เมาเหล้าแล้วแต่เรายังเมารัก
สุดจะหักห้ามจิตคิดไฉน
ถึงเมาเหล้าเช้าสายก็หายไป
แต่เมาใจนี้ประจำทุกค่ำคืนฯ”
สอนเรื่อง : การหักห้ามจิตใจไม่ให้รักไม่ได้ การเมาเหล้านั้นพอรุ่งขึ้นก็หายไป แต่การเมารักนี้จะเป็นทุกๆ คืน
14.กลอนสุนทรภู่ จากเรื่องพระอภัยมณี
“เป็นมนุษย์สุดนิยมเพียงลมปาก
จะได้ยากโหยหิวเพราะชิวหา
แม้นพูดดีมีคนเขาเมตตา
จะพูดจาพิเคราะห์ให้เหมาะความ”
สอนเรื่อง : การเป็นคนที่ดีหรือตกยากนั้น อยู่ที่การพูด ถ้าพูดดีก็มีคนรักใคร่เมตตา ดังนั้นจะพูดอะไรควรคิดไตร่ตรองให้ดีเสียก่อนที่จะพูด
15.กลอนสุนทรภู่ จากเรื่องพระอภัยมณี
“พระโหยหวนครวญเพลงวังเวงจิต
ให้คนคิดถึงถิ่นถวิลหวัง
ว่าจากเรือนเหมือนนกมาจากรัง
อยู่ข้างหลังก็จะแลชะแง้คอย”
สอนเรื่อง : การคิดถึงบ้านที่จากมาไกล เปรียบเหมือนนกที่ออกจากรัง
