ว่าด้วยชาวไทยกับอาหารไทย สำหรับคนไทยแล้ว เรื่องอาหารนี่ยืนหนึ่งตลอดกาล บ้านเรามีข้าวปลาอาหารอุดมสมบูรณ์ แค่เดินไปปากซอยก็ได้กินข้าวแกง ส้มตำไก่ย่างอร่อยๆ แถมราคาก็ไม่ได้สูงเท่าสินค้าอิมพอร์ต
แต่คนไทยในต่างแดนนี่สิ กว่าจะได้ทานผักผลไม้สดๆมาถึงปลายทางก็แทบจะเหี่ยวแล้ว แถมยังแพงจนอยากกดปุ่มโกรธ ผักผลไม้หลายชนิดที่นี่จึงถูกนำมาดัดแปลงพลิกแพลงวัตถุดิบให้เข้ากับเมนูไทย เพื่อประหยัดสตางค์ในกระเป๋า ส่วนหนึ่งก็เป็นเพราะของอิมพอร์ตจากไทยราคาสูงมากนั่นเอง แต่เชื่อเถอะร้อยทั้งร้อย แม่บ้านพ่อบ้านไทยยอมจ่าย เอาเป็นว่าขอสักมื้อได้จัดเต็มแบบออริจินัลไทยก็จะปิติอิ่มเอมมาก
อาหารไทยในต่างแดนจึงมีนัยแฝงมากกว่านั้น มันเป็นความรู้สึกคุ้นชิน เหมือนได้กลับบ้านเกิดเมืองนอน เป็นการฮีลจิตใจสำหรับคนไกลบ้านจริงๆ
สินค้าประเภทของกินของใช้ที่อิมพอร์ตจากบ้านเราจึงตอบโจทย์พฤติกรรมของคนไทยในต่างแดนที่สุด
แต่ช้าก่อน พอมีเรื่องนำเข้า แน่นอนว่าต้องมีคำว่า ภาษี มาเกี่ยวข้องอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ สำหรับบางคนแค่ได้ยินคำว่า custom กรมศุลกากร คำเดียวไมเกรนก็ขึ้นแล้ว โดยเฉพาะในต่างประเทศที่ขึ้นชื่อว่าจัดเก็บภาษีดุมาก ถ้าใส่ความโหดก็ต้องให้สิบกะโหลกไปเลย
วันนี้เราเลยขอมาเปิดโลกกับคุณส้ม
วรรณภา บัคมันน์ สาวไทยที่เชี่ยวชาญและช่ำชองด้านภาษี ชอบปะทะกับโจทย์ยากๆนี้จนฝ่าด่านโหดสุดหิน นำเข้าสารพัดสารพันอาหารมาเสริฟชาวไทยในต่างแดนหลายทวีป เรียกว่าเป็นอู่ข้าวอู่น้ำของชาวเน็ตนักเอฟสินค้าออนไลน์เลยทีเดียว เธอขายตั้งแต่ผงชูรสไปยันหม้อนึ่ง ครก สาก ขาดอีกแค่อย่างเดียว คือ เรือรบ
คุณส้มเรียนจบสายวิศวะกรรมศาสตร์ ปัจจุบันเป็นพลเมืองของประเทศเยอรมนี เมืองแฮมบวร์ก เธอเป็นสาวแกร่งอีกคนที่ทำมาแล้วหลายต่อหลายอาชีพ เริ่มจากขายของออนไลน์ผ่าน Facebook นำเข้าทุกอย่างที่ชอบ ตั้งแต่เสื้อผ้าแฟชั่น เครื่องประดับ กิ้ฟช้อป จนปัจจุบันมาลงตัวที่การนำเข้าสินค้าอุปโภคบริโภค ภายใต้เวปไซต์ที่ใช้ชื่อว่า Bis24 และ Asia Thai Express
ชีวิตใหม่ในต่างแดน
ช่วงแรกที่แต่งงานย้ายมาประเทศเยอรมนี ส้มตามสามีมาก็เป็นแม่บ้าน พอมีลูกก็พักยาวนานเลี้ยงลูกเต็มเวลา เป็นคุณแม่ฟูลไทม์ค่ะ เป็นความตั้งใจส้มเลยว่าอยากจะมีเวลาให้กับลูกๆ ให้นานที่สุด ปรับตัวเองเหมือนทุกคนที่ต้องย้ายมาต่างบ้านต่างเมือง ทุกอย่างใหม่หมด ก็ค่อยๆเรียนรู้ไป ทั้งเรื่องกฎระเบียบต่างๆ การเข้าสังคมที่นี่ เรียนภาษาใหม่ด้วย หลังจากลูกๆเข้าโรงเรียนจึงค่อยๆปัดฝุ่นพาตัวเองเข้าสู่ตลาดแรงงานอีกครั้ง
“พื้นฐานส้มเป็นคนค่อนข้างตรงๆ ไม่ค่อยกลัวอะไรอยู่แล้วตามสไตล์เด็กวิศวะ เลยพกความมั่นใจไปสมัครงานได้เป็นเชฟอาหารเช้า ที่โรงแรม Crawn plaza เมือง Hamburg ทั้งทั้งที่เราก็ไม่ได้จบได้จบด้านการทำอาหารนะ ตอนไปสัมภาษณ์เราบอกหัวหน้าว่าเราชอบทำอาหาร มั่นใจว่าทำได้ ที่นี่เค้าเปิดโอกาสให้คนมากๆ ขอแค่คุณตั้งใจและใช้โอกาสนั้นพิสูจน์ตัวเอง
หลังจากนั้นย้ายมาทำงานเป็นพนักงานต้อนรับแผนก Reception ที่ร้านนวดไทยพร้อมกับเรียนภาษาเยอรมันไปด้วย ทำไปได้สักระยะ คราวนี้อยากทำอะไรใหม่ๆดูบ้าง ส้มได้ขอไปฝึกงานในแผนก VAT ทำบัญชีกับบริษัทต่างชาติได้ปีกว่า เริ่มมีลูกค้าถามมาบ่อยๆ เวลาที่เจอปัญหาไม่สามารถนำเข้าสินค้าบางอย่างได้ เราจึงกลายเป็นที่ปรึกษาไปโดยปริยาย ประจวบเหมาะตรงกับความใฝ่ฝันของเราด้วยที่อยากมีธุรกิจของตัวเอง เลยยื่นจดทะเบียนเพื่อจัดตั้งบริษัท ขายสินค้า นำเข้าสินค้าไทย ควบคู่ไปกับงานปรึกษาเรื่องภาษีสำหรับบริษัทต่างชาติที่มาขายในเยอรมันและอีกหลายประเทศในยุโรป”
ที่มาที่ไปก่อนจะเป็น Bis twenty four
จุดเริ่มต้นเกิดจาก สั่งมาสนอง Need ตัวเองก่อนอย่างเดียวเลยค่ะ ( หัวเราะ )
คนไทยเราก็รู้ๆกันอยู่ เรารักการกินเป็นชีวิตจิตใจ ชอบของอร่อย ที่ไหนใครว่าดี ว่าเด็ดต้องได้ลอง แล้วจะมีอะไรดีไปกว่าการได้ทานอาหารไทยทุกวันที่มาจากร้านของตัวเอง จริงมั้ยล่ะคะ
จากช่วงแรกรับมาขายเล็กๆน้อยในเฟสบุค แล้วบังเอิญว่าวันหนึ่งไปรับผักผลไม้ที่เราสั่งไว้ ตาก็เหลือบไปเห็นรถที่มาส่งของ ความคิดก็แว้บมาในหัวว่าคงดีนะถ้าเค้ามาส่งตรงถึงที่บ้านเรา จะได้ไม่ต้องแบกของเองให้หนัก
ไวเท่าความคิด ส้มรีบโทรติดต่อเค้ามาส่งที่บ้านเลยค่ะ ตั้งแต่นั้นมาออเดอร์ก็เยอะขึ้น
จากปากต่อปากด้วย ไลฟ์สนุกๆครีเอทเมนูอาหารใหม่ๆพ่วงไปกับสินค้าเราด้วยก็เลยขยายฐานลูกค้าเรื่อยมา
สินค้ามีอะไรบ้างที่คนชอบสั่ง
ของทั่วไปแทบทุกอย่างเลยนะ ตั้งแต่เสื้อผ้าแฟชั่น กระเป๋า รองเท้า เครื่องใช้ไฟฟ้าก็มีอย่างเตาหมูกระทะ หม้อนึ่ง ที่ขาดไม่ได้คือเครื่องแกง น้ำปลาร้า แจ่วบอง กะปิ น้ำปลา ขนมไทย อาหารแห้ง อาหารทะเล ที่ขายดีมากช่วงนี้จะเป็นก๋วยเตี๋ยวเรือแบบซอง
สำหรับร้านนวดจะเป็นออเดอร์ที่เน้นจำนวน
จำพวกยาหม่อง ยาดม น้ำมันเขียว ลูกประคบ น้ำมันมะพร้าว น้ำมันนวด น้ำหอมระเหย
ในยุโรปมีร้านเอเชียมากมายทุกหัวระแหง ปัจจุบันมีผลิตภัณฑ์แทบทุกอย่างหาได้ที่นี่ โดยที่เราไม่ต้องแบกขนมาให้ยุ่งยาก สิ่งที่ยอมใจเลยคือ ชาวไทยส่วนใหญ่รักการปรุงรสหรือการใช้วัตถุดิบแบบดั้งเดิม แม้จะราคาสูงกว่าลูกค้าเราก็พร้อมเพย์ ใจสู้มาก อย่างทุเรียน น้ำปลาร้า มะละกอจะขายดี ของหมดไวตลอด
เรามีหน้าที่อำนวยความสะดวกให้ผู้บริโภคเข้าถึงอาหารและผลิตภัณฑ์นานาชนิดจากเมืองไทย ประหนึ่งเข้าร้านสะดวกซื้อบ้านเรา ลูกค้าไม่ต้องมานั่งปวดหัวกับภาษีเวลาสั่งของเข้ามาเอง อยากทานอะไรสั่งผ่านหน้าร้านค้าออนไลน์หรือเฟสบุคก็ง่าย ปัจจุบันมีทุกสัปดาห์ บางรอบสินค้าถึงไวมากจนลูกค้าตกใจ อย่างทุเรียน เงาะ ลิ้นจี่ ผลไม้ตามฤดูกาลจากบ้านเรา ส่งตรงถึงหน้าบ้านภายใน 2-3 วันเท่านั้น ส่วนของแห้งจะอยู่ราวๆ7-14วัน
กระบวนการอิมพอร์ตของจากไทยมายุโรปยุ่งยากมั้ย
ไม่ยากแต่ก็ไม่ง่าย เพียงแต่ต้องทำตามขั้นตอน ถ้านำเข้ามารูปแบบบริษัทจะค่อนข้างง่าย มีเรื่องภาษี Vat ตัวนั้นตัวนี้ซึ่งเราถนัดอยู่แล้ว เรื่องยุ่งยากปล่อยให้เป็นหน้าที่เราจัดการได้เลย
Bis twenty four จะเน้นขายปลีกให้ลูกค้ามากกว่า ส่วน Asia Thai Express พูดให้เห็นภาพง่ายๆก็คือเน้นขายส่งยกลัง
เราจดทะเบียนรูปแบบบริษัท นำเข้า ทำขนส่ง ดูแลเรื่องโลจิสติกให้คู่ค้าเหมือน One Stop Service มีสินค้าให้เลือก มีคลังเก็บสต็อคทั้งที่เยอรมันและไทย มากไปกว่านั้นออฟฟิศที่ไทยเรา มีแผนกจัดซื้อ รีแพคทำแพคเกจให้เหมาะสมเพื่อจัดส่งด้วย
หลังจากนั้นก็เตรียม shipping หลังเครื่องแลนด์ดิ้ง มีทีมพาร์ทเนอร์จัดการเคลียร์ภาษีกับทางศุลกากรที่สนามบินก็เป็นอันเสร็จสิ้นพร้อมกระจายส่งของตรงสู่หน้าบ้านผ่านขนส่งภายในประเทศ
“ลูกค้าไทยส่วนใหญ่ที่มาหาเราเคยเจอปัญหาที่สั่งสินค้าออนไลน์ในไทยแล้วได้ของไม่ตรงปกบ้าง เจอมิจฉาชีพโกง คือสั่งของเสร็จ จ่ายสตางค์แล้วไม่ส่งบ้าง เลยให้เราเป็นด่านหน้าในการรับสินค้าแทน
ปัจจุบันส้มเพิ่มบริการฝากหิ้วสินค้าจากไทย เราช่วยดำเนินการเคลียร์ภาษีให้ ลูกค้าก็สบายใจในจุดนี้ว่า สินค้าเค้าไม่ติดด่านแน่นอน ”
เป็นผู้หญิงไทยตัวเล็กๆที่ต้องทำงานติดต่อกับชาวต่างชาติหลายประเทศ เค้ามองเราอย่างไรบ้าง
ส้มมองว่าทุกวันนี้สังคมเปิดกว้างขึ้น ทุกคนมีสิทธิหน้าที่ในการดำรงอยู่ในฐานะมนุษย์อย่างเท่าเทียม ไม่จำกัดเพศสภาพ เชื้อชาติ เพียงแต่เราต้องกล้าแสดงออกและมีจุดยืนที่หนักแน่นในแบบของตัวเอง ยึดหลักเหตุผล อะไรที่ยอมได้อะไรที่ปล่อยผ่านไม่ได้เลย
ครั้งหนึ่งเคยไปเข้าร่วมประชุมหารือกับพาร์ทเนอร์ที่อังกฤษเรื่องการทำสัญญา เราอ่านจบก็ยกมือแย้งเลยว่า ข้อสัญญาที่เสียเปรียบแบบนี้ต้องเปลี่ยน ทางเค้าก็อึ้งไปเลยว่าเรามองเห็นในสิ่งที่เค้าไม่เห็น และกล้าโต้แย้ง
การได้รับการยอมรับส่วนหนึ่งคงมาจากตัวตนของเราด้วย ต้องโชว์ให้เห็นว่าเรามีศักยภาพ
สินค้าต้องห้ามที่ควรระวังมีประเภทไหนบ้าง
สินค้าหลายประเภทที่ห้าม หรือ สินค้าที่ต้องใช้ใบอนุญาตินำเข้า ซึ่งมีรายละเอียดปลีกย่อยให้เล่ากันอีกสามวันเจ็ดวันไม่จบค่ะ
หลักๆที่คนทั่วไปน่าจะพอทราบกันดี ได้แก่ ยา และสิ่งเสพย์ติดผิดกฏหมายทุกชนิด สินค้า Copy แบรนด์เนม อัญมณี ทองคำ เพชร น้ำหอม หรือของที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม
ส้มเคยนำเข้าพวก ไข่มดแดง แมลงทอดต่างๆ เราเรียกเค้าว่า อาหารสายดาร์ค โดนปรับ โดนทำลายสินค้าเสียหายหลายแสน ก็จะเตือนลูกค้าก่อนเลยว่า ประเภทไหนต้องระวัง เลี่ยงได้เลี่ยง
อย่างล่าสุดเข้มงวดเรื่องสินค้าจากปลาแห้ง ซึ่งกรรมวิธีถนอมอาหารบ้านเราอาจไม่ได้ตามมาตรฐานที่เค้าตั้งไว้ ตรวจเจอหนอนก็ต้องโดนทำลายทิ้งแถมโดนปรับอีกทั้งขึ้นทั้งล่อง
ถ้าเป็นพวกต้นไม้ต้องมีใบรับรองจากกรมตรวจโรคจากประเทศต้นทาง เพื่อป้องกันแมลงที่จะเข้ามา บ้านเค้าซีเรียสมาก ส่วนปลายทางต้องมีใบอนุญาตนำเข้า มีเลข Plant passport เสียภาษีแต่ละชนิดแยกไปตามสายพันธุ์
สมุนไพรแห้ง ต้องแห้งจริงๆ จะมาเป็นข้อ เป็นตาแล้วนำมาปลูกต่อคือไม่ได้ อย่างใบชา ดอกอัญชัน ชามะตูม กาแฟก็มีแยกเป็นเสียภาษีอีกแบบ โดยเฉพาะกลุ่มของยา พวกวิตามิน อาหารเสริม เข้มงวดมากต้องผ่านมาตรฐานแบบที่ยุโรปกำหนด
อะไรที่เป็นจุดเด่นของ Bis 24 และ Asia Thai Express
สำหรับส้ม ยึดเรื่องการบริการ ความใส่ใจ ยิ่งอยู่ในธุรกิจนาน ยิ่งต้องสร้างความไว้วางใจให้มาก ซื่อสัตย์กับลูกค้า ให้การซื้อขายเป็นไปอย่างสบายใจจนอยู่ในระดับที่ลูกค้ามั่นใจว่าของจะถึงเขาอย่างปลอดภัย
วิธีการของส้มคือจะบอกชัดเจนถึงขั้นตอนการส่ง ระยะเวลาการรอสินค้า บางทีเกิดเหตุการณ์ไม่คาดคิด ไม่ตรงที่แพลนไว้ เช่น เคยมีบางกล่องติดด่านตรวจ กล่องอื่นๆที่ล็อตที่บินรอบเดียวกันก็ต้องรอเคลียร์พร้อมกล่องที่เกิดปัญหาด้วย
ถ้าเป็นของแห้งจะไม่ค่อยมีปัญหาสินค้าบูดเน่าเสียหาย เคสบางเคสเคลียร์ได้ไว สินค้าก็ถึงมือลูกค้าไว
เจอปัญหาเยอะมั้ย
ตลอดเส้นทางเลยค่ะ ภาพภายนอกที่ทุกคนเห็นจะดูราบเรียบ แต่ที่ผ่านมาส้มเจออุปสรรคเยอะมากแบบถ้าเป็นคนอื่นคงเอาเท้าก่ายหน้าผากแน่ๆ ต้องยอมรับเลยว่าการนำเข้าสินค้ามีความเสี่ยงมาก มีครั้งหนึ่งที่ Custom กักสินค้าทั้งล็อตไม่ยอมปล่อยของออกเป็นเดือน บริษัทเราต้องจ่ายค่าเช่าคลังสินค้ารายวัน สรุปรอบนั้นโดนไปอีกหลักแสน กำไรไม่ต้องถามหา ต้องทำใจให้พร้อมเจอปัญหาและหาทางแก้ไขอยู่เสมอ
บ่อยครั้งเรายอมแบกรับต้นทุนพวกค่าขนส่งเอามาจัดโปรโมชั่นถัวเฉลี่ยเพื่อคืนกำไรให้ลูกค้าบ้าง เค้าได้ทานอาหารที่ถูกใจ ลูกค้าแฮปปี้ ทางเราก็มีความสุขแล้ว
ยังมีชาเลนจ์อื่นๆ สำหรับคุณอีกมั้ยในธุรกิจนี้
ด้วยประสบการณ์ในธุรกิจที่ยังน้อยยังมีอะไรให้เราเรียนรู้อีกเยอะเลยค่ะ ลูกค้าใหม่ๆก็มีหลายรูปแบบให้เราดีล ความเคี่ยวของศุลกากรที่นี่ไม่เคยลด ไม่มีแผ่ว ทุกวันนี้ก็ยังเจอ แต่เรากลับชอบความตรงไปตรงมาสไตล์เยอรมัน ได้ก็บอกว่าได้ ไม่ได้ก็จะชี้แจงว่าต้องทำอย่างไรถึงจะได้มา บางอย่างต้องรอ สรุปคือทำตามระบบค่ะ การซิกแซกอาจทำยากสักหน่อย ที่นี่เป๊ะมาก ทุกอย่างตามข้อกฎหมายของเค้าจริงๆ
มุมมองต่อการทำธุรกิจ
กล้าและลงมือทำ จริงอยู่ทุกการเริ่มต้นมักจะยาก แต่ทั้งนี้ก็ต้องอยู่ที่มุมมองเราด้วยว่ามองปัญหาอย่างไร วิธีคิดและวิธีการทำงาน เนื้องานถามว่ายากมั้ย ไม่เกินเอื้อม และมันก็เป็นประสบการณ์ที่ท้าทายดี เพียงแต่หลายเรื่องต้องใช้เวลา เช่น การขอเลขสินค้าเพื่อเสียภาษี บางตัวขอยากมากกว่าจะได้ ค่าใช้จ่ายสูงมาก ต้องมาคำนวณดูว่าคุ้มที่จะนำเข้ามามั้ย หรือเราแค่เป็นฝ่ายชิปปิ้งแล้วให้ลูกค้าจัดการเรื่องนี้เอง เป็นต้น
โลกมันถึงกันหมดผ่านอินเตอร์เนต ทำให้เรามีต้นแบบจากทั่วโลก ที่มาเทียบเคียงเป็นแบบอย่าง เป็นแรงผลักดันตัวเอง บนพื้นฐานความสามารถของเราด้วย ว่าเราเด่นในด้านไหน
ส่วนตัวส้มเองได้ลองค้นหาตัวเองแล้วพบว่าเราชอบค้าขาย มันอยู่ในสายเลือดเรามาตลอด ทำให้อยากออกมาคิดอะไรสนุกๆให้ลูกค้าทุกวัน ถ้าคุณหมดสนุกกับสิ่งที่คุณทำ คุณจะไม่มีความสุข ยิ่งได้เจอด่านยากๆจะท้อ
โชคดีของส้มอีกอย่างที่มีโอกาสได้เรียนรู้เกี่ยวกับภาษีเบื้องต้นจึงสามารถนำมาต่อยอดเพิ่มพูนทักษะมาเรื่อยๆ จนสเกลเริ่มใหญ่ขึ้นบวกกับเจอพาร์ทเนอร์ที่มีวิสัยทัศน์ไปทางเดียวกันด้วยที่ช่วยส่งเสริมกันให้เราเติบโตได้แบบทุกวันนี้
ชีวิตเรียบง่ายและลงตัว
หลักๆ มาจากการรู้จักตัวเอง หาตัวเราเจอว่าถนัดสิ่งไหน แล้วโฟกัสไปตรงนั้น การบริหารเวลางานกับครอบครัวก็สำคัญ ส้มมีตารางที่ต้องทำในแต่ละวันชัดเจน สิ่งไหนที่ต้องทำอันดับแรกก็จะรีบทำทันที และตัดสิ่งที่ไม่สำคัญออกไปเพื่อให้การทำงานแต่ละวันมีประสิทธิภาพมากที่สุด
การทำงานออนไลน์มีข้อดีเยอะมากแต่ข้อเสียคือเราติดอยู่กับเครื่องมือสื่อสารแทบจะตลอดเวลาพักผ่อนกับครอบครัวส้มจึงพยายามไม่ทำงานเลย เช่น เวลากลับเมืองไทยก็จะบอกลูกค้าว่าตอบข้อความแต่ไม่มีการส่งของนะคะ ลูกค้าส่วนใหญ่จะเข้าใจ
ก่อนจากกันคุณส้มทิ้งทวนด้วยรอยยิ้มแห่งความภาคภูมิใจว่าชีวิตนี้มีครั้งเดียว ลองผิดลองถูกให้มาก ทุกวันนี้ก็ยังไม่ได้คิดว่าตัวเองเก่งหรือประสบความสำเร็จ แต่อย่างน้อยก็ภูมิใจที่ได้พยายาม เดินไปข้างหน้าเรื่อยๆนี่แหละ เดินช้าบ้างเร็วบ้างแต่ไม่เคยหยุด วันหนึ่งก็ถึงเส้นชัยเอง
