เทศกาลไหว้พระจันทร์ (Moon Festival) หรือ วันไหว้พระจันทร์ เป็นช่วงที่พระจันทร์สวยงามที่สุด และยังเป็นช่วงฤดูใบไม้ร่วงของจีนด้วย ในภาษาจีนคือ จงชิวเจี๋ย ชาวจีนมักเฉลิมฉลองการเก็บเกี่ยว โดยจะมีขึ้นในคืนวันเพ็ญเดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติ วันไหว้พระจันทร์ของชาวจีนมีที่มาอย่างไร และต้องเตรียมของไหว้อะไรบ้าง?
การเซ่นไหว้พระจันทร์ มาจากความฝันของ ฮ่องเต้ หมิงหวง
บันทึกพงศาวดารจีนโจวหลี่ มีข้อมูลว่า การเซ่นไหว้พระจันทร์ของจีนมีมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ถัง ซึ่งมาจากความฝันของฮ่องเต้ หมิงหวง ในคืนวันเพ็ญ ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ทรงพระสุบินว่าได้เสด็จประพาสบนดวงจันทร์ และทรงพระเกษมสำราญยิ่ง เมื่อพระองค์ทรงตื่นบรรทม จึงทรงโปรดให้ฝันนั้นกลายเป็นจริงอีกครั้ง โดยมีรับสั่งให้พระสนมแต่งตัว และร่ายรำเลียนแบบเทพธิดาตามความฝัน ตั้งแต่นั้นมาวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ของทุกปีจึงเป็นวันเทศกาลไหว้พระจันทร์ที่ประชาชนชาวจีนร่วมกันบูชาดวงจันทร์
ตำนานกระต่ายบนดวงจันทร์
อีกตำนานเล่าขานเกี่ยวกับวันไหว้พระจันทร์ ก็คือ ตำนานกระต่ายบนดวงจันทร์ มีอยู่ปีหนึ่งในเมืองปักกิ่งเกิดโรคอหิวาระบาดหนัก เมื่อเทพธิดาฉางเอ๋อซึ่งอยู่บนดวงจันทร์ได้มองลงมาเห็น ก็ทำให้รู้สึกทุกข์ใจเป็นอย่างมาก จึงได้ส่งกระต่ายหยกข้างกายที่ปกติตำยาอยู่บนดวงจันทร์ ให้ลงมารักษาโรคชาวบ้าน กระต่ายหยกแปลงกายเป็นหญิงสาวไปรักษาผู้คนหายจากโรค หลังจากกำจัดโรคภัยให้ชาวเมืองเสร็จเรียบร้อย กระต่ายหยกก็กลับขึ้นไปยังดวงจันทร์ นับแต่นั้นมาชาวบ้านจึงได้กราบไหว้บูชาเทพเจ้ากระต่ายในวันไหว้พระจันทร์ด้วย
วันไหว้พระจันทร์ปีนี้ ตรงกับวันที่?
สำหรับวันไหว้พระจันทร์ของปีนี้ ตรงกับวันศุกร์ที่ 29 กันยายน 2566 ตรงกับวันแรม 15 ค่ำ เดือน 8 (หรือวันเพ็ญเดือน 8) เป็นเทศกาลตามวัฒนธรรมจีนที่มีขึ้นในกลางฤดูใบไม้ร่วง เพื่อเฉลิมฉลองการเก็บเกี่ยว วันที่พระจันทร์ส่องแสงงดงามที่สุด และเต็มดวงที่สุด
ของไหว้พระจันทร์
- น้ำชาหรือใบชา 4 ถ้วย
- อาหารเจ 4 อย่าง
- ขนมหวาน 4 อย่าง
- ผลไม้ 4 อย่าง
ตำนาน ขนมไหว้พระจันทร์ วีรกรรมอันกล้าหาญจากการ “ก่อจลาจลในคืนวันเพ็ญเดือนแปด”
ขั้นตอนการไหว้พระจันทร์
ในสมัยก่อนชาวจีนผู้ชายจะไม่นิยมไหว้พระจันทร์ เนื่องจากเชื่อว่าพระจันทร์เป็นหยินซึ่งเป็นธาตุของผู้หญิง และผู้ชายเป็นหยาง ดังนั้นผู้หญิงจึงเหมาะเป็นคนไหว้เท่านั้น แต่ปัจจุบันชาวจีนทั้งผู้หญิงและผู้ชายสามารถไหว้พระจันทร์ได้ แต่จะให้ผู้หญิงไหว้คนแรก
ไหว้เจ้าในช่วงเช้า จัดของไหว้เจ้าเหมือนปกติ แต่เพิ่มขนมไหว้พิเศษ คือ ขนมไหว้พระจันทร์, ขนมโก๋, ขนมเปี๊ยะ
ไหว้บรรพบุรุษ จัดของไหว้บรรพบุรุษเหมือนปกติ แต่เพิ่มขนมไหว้พิเศษ คือ ขนมไหว้พระจันทร์, ขนมโก๋, ขนมเปี๊ยะ
ไหว้เจ้าแม่ในตอนค่ำ เมื่อดวงจันทร์เริ่มปรากฏบนท้องฟ้า สถานที่ไหว้พระจันทร์ในตอนค่ำนั้น ควรเลือกไหว้ที่อยู่กลางแจ้ง อาจเป็นลานบ้าน หน้าบ้าน หรือดาดฟ้า และให้ตั้งโต๊ะหันหน้าไปทางทิศตะวันออก
จัดโต๊ะบูชาให้เสร็จก่อนพระจันทร์ลอยขึ้นฟ้า
ควรจัดโต๊ะบูชาให้เสร็จก่อนพระจันทร์ลอยขึ้นฟ้า เมื่อเห็นพระจันทร์ลอยสู่ฟ้าแล้ว ให้จุดธูปเทียนอธิษฐานขอพรจากพระจันทร์ และควรเก็บโต๊ะก่อนที่พระจันทร์จะเลยศีรษะไปหรือเมื่อเทียนเล่มใหญ่ดับลง
เมื่อเสร็จสิ้นพิธีควรนำของไหว้มารับประทาน โดยเฉพาะขนมไหว้พระจันทร์ที่ควรนำมาหั่นแบ่งให้เท่ากับจำนวนคนในครอบครัว และแบ่งให้แต่ละชิ้นมีขนาดเท่ากัน เพื่อความเป็นสิริมงคล และเพื่อให้สุขภาพแข็งแรงปราศจากโรคภัยไข้เจ็บตามความเชื่อ ส่วนอาหารอื่น ๆ นั้นไม่จำเป็นต้องรับประทานให้หมด อาจเก็บไว้บางส่วน หรือนำไปแจกญาติ ๆ ก็ได้
คาถาไหว้พระจ้นทร์
ไถ่อิมผ่อสักเฮี่ยงตังไล๊ โชยเต๊งตี่เง็กกิ๋วเต่งไคจับบ่วงโป้ยโซยจูผ่อสัก
จูฮุกผ่อสักเหลียงเปียงไป๊ จูจุงฮุกเก่งบ่อฮุ๊งตี่
ฉุกจุ้ยโน๊ยฮวยหมั๋วตี่ไคท้าวตั่วฉีกจั๊งจูป้อถะ
พั๊วซอสี่ไก่งั้งกวงเม็งเจกฮุกป่อตับทีตี่อึง
หยี่ฮุกป่อตับแป๋บ้ออึงต่อแซแป่บ้อเจ็งฮกซิ่ว
ก่วยสี่แป่บ้อจ๋าเถี่ยวแซนำมอฮุกนำมอหวบ
นำมอออนีถ่อฮุกทีล๊อซี๊งตี่หล่อซี๊ง
นั๊งหลี่หลั่งหลั่งหลี่ซิงเจกเฉียกใจเอียงฮ่วยอุ่ยติ๊ง
อู่หนั่งเนี่ยมติ๊กฉีกเพียงไถ่อิมเก็งแซซี่ปุกตะตี่เง็กมึ้ง”
