วันพ่อแห่งชาติ ไม่เพียงแต่เป็นวันที่เรารำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของในหลวงรัชกาลที่ ๙ เท่านั้น แต่ยังเป็นวันที่เราแสดงความรักและความกตัญญูต่อพ่อผู้เป็นที่รักในครอบครัว และ “ดอกพุทธรักษา” ก็เป็นสัญลักษณ์สำคัญที่ถูกเลือกให้เป็นดอกไม้วันพ่อแห่งชาติ ด้วยความหมายที่ลึกซึ้งและมงคล นอกจากนี้ ดอกไม้ชนิดนี้ยังมีประโยชน์อื่น ๆ และวิธีดูแลที่น่าสนใจอีกด้วย
ทำไม “ดอกพุทธรักษา” ถึงเป็นดอกไม้วันพ่อ
สัญลักษณ์ของพ่อ ดอกพุทธรักษา (Canna) ถูกกำหนดให้เป็นดอกไม้วันพ่อแห่งชาติ เนื่องจาก “พุทธรักษา” มีความหมายที่เป็นมงคล คือ การปกป้องคุ้มครองให้มีความสุขและความปลอดภัย ซึ่งเปรียบเสมือนความรัก ความเมตตา และการดูแลของพ่อที่มีต่อลูกและครอบครัว
โดยทั่วไปนิยมใช้ดอกพุทธรักษาสีเหลือง เพราะเป็นสีประจำวันพระราชสมภพของในหลวงรัชกาลที่ ๙ (วันจันทร์) จึงมีความเชื่อมโยงและเป็นสิริมงคล
มีดีมากว่าความสวยงาม! “พุทธรักษา” ประโยชน์ครบเครื่องที่ซ่อนอยู่ในดอกไม้วันพ่อ
ประโยชน์อื่น ๆ ของดอกพุทธรักษา
ไม้ประดับ
ใช้ปลูกประดับตกแต่งสวน หรือบริเวณบ้านให้สวยงาม ด้วยรูปทรงดอกที่โดดเด่นและสีสันสดใส คนไทยโบราณเชื่อว่าการปลูกต้นพุทธรักษาไว้เป็นไม้ประจำบ้านจะช่วยปกป้องคุ้มครองให้ผู้อยู่อาศัยมีแต่ความสงบสุข และพ้นจากอันตราย
เป็นอาหาร
- หน่ออ่อน/เหง้าอ่อน: สามารถนำมาปรุงอาหารได้ในบางสายพันธุ์ (ควรตรวจสอบว่าเป็นสายพันธุ์ที่บริโภคได้และปรุงให้สุกก่อน)
- แป้งจากเหง้า: เหง้าใต้ดินมีแป้งสามารถนำมาสกัดเป็นแป้งใช้ทำอาหารหรือขนมได้
สรรพคุณทางสมุนไพร (Medicine)
ส่วนต่าง ๆ ของพุทธรักษามีการใช้ในตำรายาพื้นบ้านมาอย่างยาวนาน เช่น ใช้เป็นยาห้ามเลือด รักษาอาการฟกช้ำ (โปรดปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนใช้เป็นยารักษาโรค)
เหง้า (ลำต้นใต้ดิน): ใช้แก้โรคตับอักเสบ (โรคดีซ่าน) และบิดเรื้อรัง
- มีสรรพคุณบำรุงปอด แก้ไอและอาเจียนเป็นเลือด
- ช่วยแก้ประจำเดือนมาไม่ปกติ ตกขาว และอาการปวดฟัน
- ใช้ตำพอกรักษาแผลอักเสบบวม
ดอก: ดอกสดนำมาตำละเอียดใช้พอกแผลเพื่อห้ามเลือด
- ใช้รักษาบาดแผลสดหรือบาดแผลที่มีหนอง
- บางตำราใช้ดอกเป็นยาช่วยสงบจิต ทำให้หัวใจสดชื่น และช่วยลดความดันโลหิต
เมล็ด: มีรสเมาเย็น ใช้ตำหรือบดพอกแก้อาการปวดศีรษะได้
ใบ: ช่วยแก้อาการจุกเสียดและท้องเสีย
วิธีปลูกและดูแลรักษาดอกพุทธรักษา
- การขยายพันธุ์ ใช้ เหง้า (ส่วนใหญ่) หรือเมล็ด
- ดิน ชอบดินร่วนปนทราย ที่ระบายน้ำได้ดี และมีความอุดมสมบูรณ์
- แสงแดด ต้องการแสงแดดจัดตลอดวัน หรืออย่างน้อยครึ่งวัน
- น้ำ ชอบความชื้นสูง ควรรดน้ำสม่ำเสมอ วันละ 1-2 ครั้ง แต่ระวังไม่ให้น้ำขัง
- ปุ๋ย ควรใส่ปุ๋ยอินทรีย์ หรือปุ๋ยสูตรเสมอ เช่น สูตร 15-15-15 ทุก 1-2 เดือน เพื่อเร่งการออกดอก
- การตัดแต่ง เมื่อดอกโรยแล้ว ให้ตัดก้านดอกออก และตัดใบที่แห้งเสียออก เพื่อกระตุ้นให้แตกหน่อใหม่และออกดอกต่อเนื่อง
ทั้งนี้ การมอบดอกพุทธรักษาให้คุณพ่อ จึงเป็นมากกว่าการมอบดอกไม้ แต่เป็นการสื่อถึงความรัก ความห่วงใย และการอวยพรให้พ่อมีความสุขและปลอดภัยตลอดไป
