นับเป็นเหตุการณ์ครั้งใหญ่ของโลก ภายหลังจากที่คอมพิวเตอร์ที่ใช้ระบบปฏิบัติการวินโดว์ และ Crowdstrike ซึ่งเป็นซอฟแวร์รักษาความปลอดภัยทางไซเบอร์ระดับโลก มีการอัปเดตซอฟแวร์ใหม่ และส่งผลให้ปัญหาจอฟ้า หรือ Blue Screen of Death (BSOD) ไม่สามารถให้บริการต่าง ๆ ได้
ซึ่งในขณะนี้ ผ่านไปแล้วราว 24 ชั่วโมง นับตั้งแต่เริ่มมีผลกระทบที่เกิดขึ้นกับระบบคอมพิวเตอร์ต่าง ๆ ล่มไปทั่วโลก ซึ่งมีรายงานการพบปัญหาในออสเตรเลีย ก่อนที่จะค่อย ๆ ขยายวงกว้างขึ้นเรื่อย ๆ และกระทบต่อระบบให้บริการต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น สนามบิน สายการบิน รถไฟ ธนาคาร ซุปเปอร์มาร์เกต รวมไปถึงโรงพยาบาล และอื่น ๆ อีกมากมายทั่วโลก
และสาเหตุที่แน่ชัดของการเกิดจอฟ้าไปทั่วโลกนั้น มีการคาดการณ์เบื้องต้นว่า เป็นปัญหาภายหลังจากมีการอัปเดตซอฟแวร์ Crowdstrike แต่ก็ยังคงไม่ชัดเจนว่า สาเหตุของปัญหาในครั้งนี้คืออะไร
Crowdstrike คืออะไร
สำหรับ Crowdstrike เป็นบริษัทผู้ให้บริการซอฟแวร์ที่รักษาความปลอดภัยสัญชาติอเมริกัน โดยมีสำนักงานใหญ่อยู่ที่เมืองออสติน ในรัฐเท็กซัส ก่อตั้งเมื่อปี 2011 ซึ่งปัจจุบันถูกจัดขึ้นมาให้อยู่ในกลุ่มบริษัทชั้นนำของโลก มีลูกค้าเป็นองค์กรใหญ่ ๆ มากมาย
สาเหตุที่บริษัทใหญ่ ๆ ชั้นนำหลายแห่งเลือกใช้ Crowdstrike นั้นเป็นผลมาจากผลิตภัณฑ์รักษาความปลอดภัย ที่ยกระดับจากระบบสแกนไวรัสแบบเก่า สู่การตรวจจับข้อมูล พฤติกรรม หรือ คำสั่งแปลก ๆ ที่น่าสงสัย ผ่านการเชื่อมต่อกับระบบคลาวด์ของบริษัท ทำให้สามารถจัดการ หรือ ป้องกัน และตรวจจับได้อย่างรวดเร็วและทันท่วงที มากกว่า ระบบแอนตี้ไวรัสแบบเก่า ที่หากไม่ได้มีการอัปเดตฐานข้อมูลไวรัสใหม่ ๆ ลงเครื่อง ก็จะไม่สามารถตรวจจับไวรัส สปายแวร์ หรือมัลแวร์รุ่นใหม่ ๆ ได้
ความสามารถในการตรวจจับเรียลไทม์ดังกล่าว จึงทำให้บริษัทชั้นนำใหญ่ ๆ ไว้วางใจในระบบของ Crowdstrike ว่า สามารถป้องกัน และยับยั้งปัญหาจากไวรัส สปายแวร์ มัลแวร์ ต่าง ๆ ได้รวดเร็วก่อนที่จะเสียหาย
ผลกระทบอะไรบ้าง
จากรายงานในรอบ 24 ชั่วโมงที่ผ่านมา พบว่า มีหลายธุรกิจได้รับผลกระทบจากปัญหาจอฟ้าแห่งความตาย หรือ Blue Screen of Death (BSoD) เป็นวงกว้างมาก โดยเฉพาะในธุรกิจขนาดใหญ่ เช่น
สนามบิน-สายการบิน
ซึ่งมีรายงานปัญหาเป็นวงกว้าง ส่งผลกระทบในหลายประเทศด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็น ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น เยอรมนี อิสราเอล สหรัฐฯ อังกฤษ และในอีกหลายประเทศ จากการที่ระบบล่ม ไม่สามารถจองตั๋ว แก้ไขเที่ยวบิน เลื่อนการเดินทาง หรือแม้แต่เช็คอินได้
นั่นทำให้มีผู้โดยสารตกค้างอยู่หลายหมื่นคนทั่วโลก ที่ต้องรอนานหลายชั่วโมง เพื่อเดินทาง บางเที่ยวบินต้องยกเลิกไปโดยปริยาย
ระบบสาธารณสุข
หนึ่งในระบบที่สำคัญอย่าง ระบบให้บริการสาธารณสุขก็ได้รับผลกระทบในครั้งนี้ไปด้วย โดยในสหราชอาณาจักร พบว่า ระบบการจองคิวพบแพทย์ไม่สามารถใช้การได้ จากปัญหาดังกล่าว เช่นเดี่ยวกับระบบสั่งจ่ายยา ของคลินิกบางแห่ง
ในขณะที่สหรัฐฯ มีรายงานว่า ระบบให้บริการด้านสาธารณสุขของ CommonSpirit ก็ประสบปัญหาจอฟ้าด้วยเช่นกัน ส่งผลให้ไม่สามารถให้บริการทางการแพทย์ต่อได้
ทางด้านของ Epic Systems ผู้จำหน่ายซอฟต์แวร์ด้านการดูแลสุขภาพที่ดูแลฐานข้อมูลผู้ป่วยมากกว่า 300 ล้านราย ก็เผชิญปัญหานี้ไม่ต่างกัน แม้ว่าจะไม่ได้รับผลกระทบต่อการให้บริการโดยตรงก็ตาม แต่ก็ส่งผลให้บางบริการต้องหยุดชั่วคราว
เช่นเดียวกับในอีกหลายประเทศ ก็ได้รับผลกระทบเช่นเดียว และปฏิเสธไม่ได้ว่า ผลกระทบในครั้งนี้ ส่งผลให้ผู้ป่วยบางราย จำเป็นต้องเลื่อนการเข้ารับการรักษา หรือ การผ่าตัดออกไปก่อน จากปัญหาดังกล่าว
ซุปเปอร์มาร์เก็ต-ร้านค้า
ในประเทศออสเตรเลียประสบปัญหาอย่างมาก ทำให้ซุปเปอร์มาร์เก็ตหลายแห่งไม่สามารถให้บริการได้ เนื่องจากระบบเก็บเงินมีปัญหา ไม่สามารถใช้การได้ เช่นเดี่ยวกับร้านค้าอีกหลายร้านที่ไม่สามารถให้บริการได้เลย จนต้องปิดให้บริการในวันศุกร์ที่ผ่านมาทั้งวัน เพื่อรอการแก้ไขปัญหา
ส่วนผู้ค้าปลีกในอังกฤษ ต้องเผชิญกับระบบชำระเงินที่ไม่สามารถใช้งานได้ไม่ต่างกัน จึงต้องปรับเปลี่ยนมาเป็นการรับชำระเงินด้วยเงินสดแทน
นอกจากนี้ ยังมีร้านค้าออนไลน์จำนวนไม่น้อยระบุว่า มีออร์เดอร์ที่ค้างอยู่ในระบบ และสูญหายไปในปัญหาที่เกิดขึ้น ส่งผลกระทบต่อยอดขายอย่างมาก
คลังสินค้าของ Amazon ในสหรัฐฯ ต้องหยุดให้บริการชั่วคราวจากระบบที่ชื่อว่า Anytime Pay ไม่สามารถให้บริการถอนเงินได้ ส่งผลกระทบเป็นลูกโซ่ ไปยังระบบขนส่งสินค้า ที่ไม่สามารถเข้าระบบเพื่อทำการจัดคิวงานขนส่งสินค้าได้
Starbuck ร้านกาแฟชื่อดังที่มีสาขาไปทั่วโลก ก็ได้รับผลกระทบเช่นกัน ส่งผลให้ร้านกาแฟดังในบางประเทศไม่สามารถให้บริการสั่งเครื่องดื่มทางออนไลน์ได้ และนำไปสู่การปิดร้านเป็นการชั่วคราว
อุตสาหกรรมหยุดชะงัก
มีรายงานโรงงานหลายแห่งได้รับผลกระทบด้วยเช่นกัน รวมถึงเทสลา ผู้ผลิตรถไฟฟ้ารายใหญ่ของโลก ที่ต้องหยุดสายพานการผลิตเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา จากปัญหาจอฟ้า ทำให้ระบบทั้งหมดไม่สามารถใช้งานได้
เช่นเกียวกับริษัทผู้ผลิตยารายใหญ่ Amgen ที่ต้องหยุดการให้บริการชั่วคราว หลังจากที่บริษัทเผชิญปัญหาจอฟ้าแห่งความตาย ให้เจ้าหน้าที่ด้านไอทีเข้ามาแก้ไขระบบ
ขนส่ง-รถไฟ หยุดชะงัก
รถไฟยูเนียนแปซิฟิก และบริษัทอื่น ๆ ก็ได้รับผลกระทบส่งผลให้การให้บริการหยุดชะงักไปเช่นกัน แม้ว่า จะสามารถสลับไปใช้ระบบสำรองขึ้นมาทดแทนได้ก็ตาม
ในขณะที่ FedEx ต้องประกาศแจ้งไปยังผู้ใช้บริการว่า การจัดส่งสินค้าจะมีการล่าช้าเกิดขึ้นจากปัญหาด้านเทคนิคที่ขัดข้องไปทั่วโลก ซึ่งบริษัทได้นำแผนฉุกเฉินมาใช้แก้ไขปัยหาต่าง ๆ ไปได้บางส่วน
ธุรกิจอีกนับพันแห่ง กระทบวงกว้าง
ยังคงมีหลายธุรกิจ-กิจการได้รับผลกระทบในครั้งนี้ เช่น สถานีโทรทัศน์ Skynews ต้องประกาศแจ้งเหตุขัดข้องจากสิ่งที่เกิดขึ้นนี้ด้วยเช่นกัน ทำให้ไม่สามารถออกอากาศได้ตามปรกติ
ด้าน Allianz บริษัทประกันภัย ไม่สามารถเข้าสู่ระบบ และให้บริการตามปรกติได้ ส่งผลต่อการให้บริการลูกค้า และจำเป็นต้องแก้ไขเพื่อลดผลกระทบเป็นการเฉพาะหน้า
ระบบรับชำระเงิน ธนาคารในหลายแห่งได้รับผลกระทบ โดยเฉพาะในออสเตรเลีย และส่งผลให้ไม่สามารถจ่ายค่าจ้างพนักงานในกลุ่มที่เป็นพนักงานที่รับเงินเป็นรายสัปดาห์ได้
ปัญหาคลี่คลายแล้ว?
ในขณะนี้ ปัญหาที่เกิดขึ้น เริ่มคลี่คลายไปบ้างแล้ว แต่ยังคงต้องใช้เวลาอีกหลายวันในการกู้คืนระบบทั้งหมด ทำให้ฝ่ายไอทีของหลายบริษัทต้องทำงานอย่างหนักในการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าที่เกิดขึ้น โดยการแก้ไขระบบ “เป็นรายเครื่อง” ทำให้ต้องใช้เวลาอย่างมาก เพื่อแก้ปัญหา
ซึ่งนั่นหมายถึง การเข้าไปยังหน้าเครื่อง “ทีละเครื่อง” เพื่อแก้ไขปัญหาเป็นการด่วน ให้ระบบหลัก ๆ สามารถใช้งานได้ แต่ยังคงมีคอมพิวเตอร์อีกหลายเครื่องที่ยังคงต้องรอคิวในการแก้ไขในครั้งนี้
นอกจากนี้ ในบางระบบมีรายงานระบุว่า แม้ว่า จะเข้าไปทำการแก้ไขที่หน้าเครื่องแล้ว ยังคงต้องทำการกู้ระบบบางอย่างที่สูญหายไป หรือเสียหาย จากเหตุที่เกิดขึ้นอีก
ซึ่งนั่นยังคงต้องกินเวลาอีกหลายวัน ในการดำเนินการแก้ไขปัญหานี้ให้เสร็จสิ้น และยังตอบไม่ได้ว่า จะกินเวลาจำนวนกี่วัน ขึ้นอยู่กับธุรกิจที่มีคอมพิวเตอร์มาก น้อยแตกต่างกันไป
เบื้องต้นทาง Microsoft ระบุว่า หนึ่งในทางเลือกของการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า คือ อาจต้องรีบูตเครื่องหลายครั้ง โดยผู้ใช้บางรายรายงานว่า อาจต้องรีบูตถึง 15 ครั้งก่อนที่จะแก้ไขปัญหาได้
